Jak podkreślają klinicyści, wzrost węzłów chłonnych w płucach jest konsekwencją rozwoju chorób, a informacje o wymiarach śródpłucnych węzłów chłonnych (średnica> 2 cm) można uzyskać tylko wtedy, gdy są wizualizowane. Tak więc objawy powiększonych węzłów chłonnych w płucach nie odróżniają się od obrazu klinicznego
Zgodnie ze swoją misją, Redakcja dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne treści medyczne poparte najnowszą wiedzą naukową. Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany artykuł został zweryfikowany przez lekarza lub bezpośrednio przez niego napisany. Taka dwustopniowa weryfikacja: dziennikarz medyczny i lekarz pozwala nam na dostarczanie treści najwyższej jakości oraz zgodnych z aktualną wiedzą medyczną. Nasze zaangażowanie w tym zakresie zostało docenione przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia, które nadało Redakcji honorowy tytuł Wielkiego Edukatora. Sprawdzona treść Konsultacja merytoryczna: Lek. Aleksandra Witkowska ten tekst przeczytasz w 4 minuty Ropień płuca jest to stan bakteryjnego, ropnego, zazwyczaj ograniczonego zapalenia tkanki płucnej, połączony ze zgorzelą, czyli martwicą w jego części centralnej. Na szczęście obecnie choroba ta występuje stosunkowo rzadko. Najczęstszą przyczyną ropnia płuca jest u dorosłych - nowotwór płuca, a u dzieci aspiracja ciała obcego. Shutterstock Potrzebujesz porady? Umów e-wizytę 459 lekarzy teraz online Czym jest ropień płuca? Przyczyny powstawania ropnia płuca Jak objawia się ropień płuca? Ropień płuca - diagnostyka Jakie są metody leczenia ropnia płuca? Czym jest ropień płuca? Ropień płuca to dolegliwość, dla której charakterystyczne jest zapalenie tkanki płucnej o charakterze bakteryjnym lub ropnym. Bardzo często razem z ropniem współwystępuje martwica jego centralnej części. O chorobie mówimy wtedy, gdy w okolicy płuc, tworzy się zbiornik ropy otoczony torebką włóknistą. U dorosłych ropień płuca występuje zazwyczaj zwykle na skutek nowotworu płuc, z kolei u małych dzieci przyczyną może być aspiracja ciała obcego. Choroba powinna być w każdym przypadku leczona, ponieważ może dojść do śmiertelnych powikłań. Umów się do dermatologa już dziś! Skorzystaj z bezpłatnej porady Przyczyny powstawania ropnia płuca Jak już wcześniej wspomniano najczęstszą przyczyną ropnia płuca jest przedostanie się do oskrzeli ciała obcego. Wówczas w obwodowej części dróg oddechowych zaczyna gromadzić się wydzielina oskrzelowa, która stwarza dobre warunki dla powstania infekcji bakteryjnej i tym samym utworzenia zbiornika z ropą. U dorosłych osób choroba ta jest częstym objawem występującym w nowotworze płuc. Tworzenie się ropnia płuc może mieć również związek z przebytym w przeszłości ich zapaleniem. Bezpośrednią przyczyną ropnia płuca może być infekcja spowodowaną gronkowcem, Klebsiella pneumoniae, bakteriami beztlenowymi oraz Pseudomonas aeruginosa. Oprócz wyżej wymienionych przyczyn warto również wspomnieć o przedostawaniu się treści żołądkowej do światła oskrzeli, co również skutkuje tworzeniem się ropnia. Takie sytuacje zdarzają się zazwyczaj u osób, które przeszły reanimację; cierpiących na nadmierne wymioty; były poddane płukaniu żołądka oraz nie posiadają odruchu kaszlowego. Wówczas choroba rozwija się bardzo gwałtownie - sok żołądkowy uszkadza tkankę płucną, co w efekcie prowadzi do gnicia resztek jedzenia i rozwoju bakteryjnego zapalenia płuc i powstania ropni. Z kolei w skrajnych przypadkach ropień płuca może pojawić się z powodu nieprawidłowego leczenia zapalenia płuc (zazwyczaj płatowego) lub wskutek powikłania procesem zapalnym niedodmy lub zawału płuca. Jak objawia się ropień płuca? Na nasilenie objawów wpływa położenie ropnia, dlatego jeżeli ropień zlokalizowany jest powierzchownie najczęściej występują objawy miejscowe w postaci: tkliwości skóry, zaczerwienia skóry, ciepłoty, stanu podgorączkowego. Objawy ropnia lub ropni płuc zazwyczaj charakteryzują się: wysoką gorączką, dreszczami, ogólnym złym samopoczuciem, kaszlem, szmerami oskrzelowymi, nadmiernymodpluwaniem cuchnącej i mętnej śluzowo-ropnej plwociny. Ropień płuca - diagnostyka W rozpoznaniu ropnia płuca duże znacznie ma dokładny wywiad lekarski z pacjentem oraz badanie przedmiotowe. Badaniami pomocniczymi wykonywanymi w diagnostyce choroby są badania laboratoryjne: wysoki poziom białych krwinek oraz podwyższone CRP bezwzględnie sugerują, że w organizmie toczy się stan zapalny. Ponadto wykonuje się RTG klatki piersiowej, w trakcie którego lekarz widzi jamę zlokalizowaną wśród miąższu płuca, z płynną treścią w środku. U niektórych pacjentów zaleca się przeprowadzenie bronchoskopii w celu pobrania do badania materiału histopatologicznego. Niekiedy wykonuje się również posiew pozwalający na określenie jaki patogen spowodował rozwój ropnia. Następny krok diagnostyczny to ocena wrażliwości na leki wyhodowanego patogenu. Jakie są metody leczenia ropnia płuca? Podstawowym sposobem leczenia jest jednoczesne wdrożenie antybiotykoterapii oraz drenażu ułożeniowego. Drenaż ułożeniowy zakładany jest w celu opróżnienia torebki z ropnej treści za pomocą ułożenia ciała zgodnie z tym jak przebiegają oskrzela. Na przykład, gdy ropień znajduje się po lewej stronie ciało chorego będzie ułożone z delikatnym skrętem w prawo, aby treść ropna wydalana była w kierunku oskrzeli głównych. Każda taka sesja ułożeniowa trwa około pół godziny. Lekiem zalecanym w pierwszej kolejności jest penicylina benzylowa podawana w skojarzeniu z klindamycyną. Najlepsze efekty leczenia przynosi antybiotykoterapia celowana, której wybór uzależniony jest wyniku posiewu ropnej treści, a następnie antybiogramu. Chociaż leczenie jest dobrane idealnie do pacjenta, bywa długotrwałe (niekiedy może trwać kilka tygodni). W sytuacji, gdy ropień płuca spowodowany został aspiracją ciała obcego - należy przeprowadzić bronchoskopię, czyli jego usunięcie. Wdrażane jest również leczenie zachowawcze, które powinno być stosowano przynajmniej przez sześć tygodni. W tym czasie należy obserwować czy zmiany się cofają - jeśli tak - ropień płuca ma charakter przewlekły. Ropień o charakterze przewlekłym powoduje zmiany w grubej ścianie, przez którą antybiotyki prawie nie mają szansy przeniknąć. Wówczas u pacjenta należy przeprowadzić operacyjne usunięcie fragmentu tkanki płucnej razem z ropniami. Zabieg chirurgiczny może również zostać wykonany, gdy: doszło do krwotoku, zachodzi podejrzenie nowotworu płuc, pacjent posiada bardzo duży ropień, ropień został przebity do jamy opłucnej. Jak zapobiegać? Należy zwracać szczególną uwagę na dokładne i skuteczne leczenie stanów zapalnych płuc. Treści z serwisu mają na celu polepszenie, a nie zastąpienie, kontaktu pomiędzy Użytkownikiem Serwisu a jego lekarzem. Serwis ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w naszym Serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Administrator nie ponosi żadnych konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji zawartych w Serwisie. ropień płuca ropień choroby układu oddechowego zgorzel martwica tkanki Ropień około odbytniczy przyczyny, objawy, leczenie Ropień około odbytniczy jest rzadko występującym schorzeniem tej okolicy. W tego typu dolegliwościach o leczeniu decyduje lekarz, zazwyczaj wymaga leczenia... Magdalena Chamerska Ropień okołoodbytowy Dostałem dzisiaj gorączki 38 stopni i strasznie boli mnie uwypuklenie w okolicy odbytu. Co to może być? ~Maru Ropień Ropień jest to ograniczone ognisko ropy w przestrzeni tkankowej, które powstaje w wyniku infekcji bakteryjnej. Najczęstszą przyczyną są gronkowce i paciorkowce.... Pełzakowy ropień wątroby (amebioza wątroby) Choroba jest wywołana przez pełzaka czerwonki, pasożyta przenoszonego przez krew z owrzodzeń jelita grubego. Pasożyt ten wywołuje w wątrobie zmiany martwicze, a... Bakteryjny ropień wątroby Przyczynę występowania wielu ropni, szczególnie tych, które są konsekwencją zakażenia ogólnoustrojowego (posocznicy) wywodzącej się ze zmian w narządach jamy... Ropień (naciek) okołomigdałkowy Powikłaniem miejscowym anginy jest naciek lub ropień okołomigdałkowy, który może nawet rozwinąć się bez wcześniej występującej anginy. Ropień okołomigdałkowy... Eugeniusz Olszewski Zgorzele - rodzaje, przyczyny, objawy. Metody leczenia zgorzeli Zgorzele występują, gdy brak krwi bogatej w tlen powoduje obumieranie tkanek w niektórych częściach ciała, często w dłoniach lub stopach. Jest to poważny stan,... Adrian Jurewicz Zgorzel Fourniera - przyczyny, objawy, leczenie, choroby towarzyszące Zgorzel Fourniera to dolegliwość, która budzi wiele obaw wśród mężczyzn, przede wszystkim ze względu na mało estetyczny wygląd. Dodatkowo zmiany skórne powodują... Karolina Gomoła Powikłania COVID-19. Organizm może atakować sam siebie. Skutkiem nawet martwica Zakażenie COVID-19 może sprawić, że organizm zaatakuje sam siebie - twierdzą naukowcy z Chicago. Skutkiem tego mogą być problemy reumatologiczne, wymagające... Monika Mikołajska Przerwany rdzeń kręgowy - czy można go naprawić? Budowa rdzenia kręgowego Rdzeń kręgowy jest częścią ośrodkowego układu nerwowego, przewodzącą bodźce między mózgowiem a układem obwodowym. Rdzeń kręgowy umiejscowiony jest w kanale...W badaniu przedmiotowym stwierdzane są zmiany osłuchowe (tzw. szmery w płucach u dziecka) pod postacią trzeszczeń i rzężeń. W przypadku jednostronnego zapalenia płuc zmiany słyszalne są tylko po jednej stronie, ogniskowo (tak jest najczęściej w pneumokokowym zapaleniu płuc, które zwykle ma charakter zapalenia płatowego). Jeżeli
Pytanie nadesłane do redakcji Swoiste zmiany włókniste w szczytach płuc z niewielkim pogrubieniem osklepków, zwłaszcza lewego, brak znacznika, z wtórnymi zmianami rozszerzeniowymi w dolnych polach płucnych oraz podciągnięciem wnęk ku górze. Co to znaczy? Odpowiedziała lek. med. Iwona Witkiewicz specjalista chorób płuc Ordynator Oddziału Chorób Płuc i Gruźlicy Specjalistycznego Szpitala im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie Konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób płuc i gruźlicy województwa zachodniopomorskiego Jest to zapewne opis radiologiczny zdjęcia klatki piersiowej ze świeżą lub raczej przechorowaną w dalekiej przeszłości gruźlicą, która zajęła szczyty obu płuc, ale zdecydowanie bardziej po stronie lewej, doprowadziła do ich zbliznowacenia, zmniejszenia objętości zaatakowanych obszarów i w konsekwencji pociągnęła płaty dolne ku górze, rozciągając oskrzela i doprowadzając do tzw. rozstrzenia oskrzeli. Oczywiście, jak pisałam wielokrotnie, zdjęcie radiologiczne jest jedynie jednym z wielu badań dodatkowych, których nie można rozpatrywać bez analizy stanu zdrowia chorego, wywiadu chorobowego i innych badań diagnostycznych. Także w tym przypadku bez wywiadu i zbadania chorego nie można jednoznacznie ocenić, czy mamy do czynienia z przechorowaną, czy też z trwającą gruźlicą i czy choroba w przeszłości była jawna klinicznie, tzn. czy chory o niej wiedział, czy też przeszedł zakażenie bezobjawowo. Nie ocenimy także bez innych badań, czy opisane rozstrzenia oskrzeli dają objawy kliniczne i wymagają leczenia, czy może są „niemymi kliniczne” zmianami dokonanymi. Proponuję udać się z tym opisem do lekarza, który na podstawie stanu pacjenta podejmie właściwe decyzje terapeutyczne i zaproponuje ewentualne leczenie, lub - jeżeli opisane zmiany są już jedynie zmianami bliznowatymi - odstąpi od leczenia. Piśmiennictwo: Ketai, Lofgren, Meholic: Diagnostyka obrazowa narządów klatki piersiowej. Urban & Partner, Wrocław 2006 Typowymi zmianami, które można stwierdzić za pomocą TKWR w sarkoidozie, są rozsiane, drobne guzki położone okołooskrzelowo, okołonaczyniowo i podopłucnowo, zgrubienia przegród międzyzrazikowych, objaw plastra miodu i mlecznej szyby, zacienienia w płucach siateczkowate i zaburzenia architektury płuc. Charakterystyczne dla tej Pytanie nadesłane do redakcji Moja 71-letnia mama została w styczniu skierowana na prześwietlenie rentgenowskie. W opisie RTG klatki piersiowej można przeczytać informację o drobnoguzkowym cieniu o średnicy 3 mm w polu podobojczykowym lewym. Opis badania został przedstawiony kierującemu lekarzowi rodzinnemu. Mama dostała zalecenie stawienia się na następne kontrolne badanie za 2 lata. Od tego czasu bardzo się martwi, że cień z badania nie powinien być zostawiony bez kontroli czy sprawdzenia. Mama nigdy nie paliła papierosów. Czy można ten wynik uznać za niepokojący, czy też powinno się postąpić zgodnie z zaleceniami lekarza i spokojnie czekać 2 lata? Odpowiedział dr n. med. Piotr Grzanka Specjalista radiodiagnostyki Kierownik Działu Diagnostyki Obrazowej Szpital Wojewódzki w Opolu Uznaną granicą detekcji raka płuca na zdjęciu radiologicznym jest wielkość 10 mm. Mniejsze guzki, a zwłaszcza 3 mm cienie, aby były widoczne, powinny posiadać sole wapnia lub być zwapnieniami, co zwykle wiąże się ze zmianami łagodnymi. Przy znikomym ryzyku zmiany staramy się unikać szkodliwego naświetlania pacjenta. Ze stosowaniem promieniowania rentgenowskiego również jest związane ryzyko, stąd zaniechanie kontroli przez lekarza. Kontrola po 2. latach dotyczy zapewne stanu ogólnego pacjentki niż samego cienia wielkości 3 mm. W świetle przedstawionych informacji postępowanie lekarza jest słuszne. Decyzję (czyli wcześniejsze wykonanie zdjęcia RTG) może zmienić jedynie pogorszenie staniu zdrowia pacjentki (informacja o zmianach guzkowych w innych okolicach ciała).Najczęstszą przyczyną obrzęku płuc są choroby serca. Ten ciężki stan może dotknąć osoby po zawale, zapaleniu mięśnia sercowego, ale także chorych z wadami zastawek i ze źle leczonym nadciśnieniem. Obrzęk płuc może być także spowodowany przyczynami pozasercowymi w tym: zapaleniem płuc, udarem mózgu, urazem klatki
Pytanie nadesłane do redakcji Mam rozpoznanie po RTG – wzmożony siateczkowaty rysunek miąższu płucnego najpewniej o typie POCHP – co to oznacza? Odpowiedział dr n. med. Piotr Grzanka specjalista radiodiagnostyki Kierownik Działu Diagnostyki Obrazowej Szpital Wojewódzki w Opolu Siateczkowaty rysunek płuc jest objawem niespecyficznym, czyli występuje w licznych chorobach płuc (częstsze to: niewydolność serca z obrzękiem płuc, niewielkie zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli – w tym POChP). Jest to objaw bardzo delikatny i niekiedy nawet nadrozpoznawany – czyli stwierdzany u osób bez zmian w układzie oddechowym (np. u osób otyłych). Warto wrócić z wynikiem badania do lekarza kierującego i zweryfikować ten objaw badaniem lekarskim. W przypadku wątpliwości można wykonać tomografię o wysokiej rozdzielczości płuc (HRCT), która jest w tym zakresie metodą dokładniejszą i obiektywną, a więc rozstrzygającą. Hipowentylacja to osłabienie czynności oddechowej płuc i w dużym uproszczeniu niedostateczna eliminacja dwutlenku węgla z organizmu. Bardzo często ujawnia się w nocy, w fazie REM, kiedy napięcie mięśni oddechowych jest najmniejsze. Patologia objawiają się wzrostem ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla we krwi tętniczej.Zwłóknienie płuc częściej dotyczy osób starszych, jednak można tę patologię rozpoznać także u dzieci. Istnieje wiele czynników predysponujących do wystąpienia tego schorzenia. Do najczęstszych przyczyn należą: palenie papierosów, ekspozycja na szkodliwe pyły, czynniki środowiskowe oraz niektóre leki. O zwłóknieniu płuc mówimy wówczas, gdy wokół pęcherzyków płucnych tworzą się blizny. Tworzące się zagęszczenia w obrębie płuc oraz narastająca sztywność tkanek sprawia, iż płuca nie mogą prawidłowo funkcjonować. Tlen nie może dostać się do krwioobiegu. Razem z postępującym włóknieniem płuc postępuje pogorszenie ich czynności, a co za tym idzie – skrócony oddech, tendencja do częstych zadyszek i stopniowe obniżenie tolerancji wysiłku fizycznego. Bliznowacenie związane z zwłóknieniem płuc może być wywołane przez wiele czynników. W większości przypadków nie można dokładnie określić, co jest przyczyną problemu. Wówczas stan ten nazywamy idiopatycznym zwłóknieniem płuc. Do objawów zwłóknienia płuc należą: skrócenie oddechu (duszność), suchy kaszel, przewlekłe zmęczenie, niewyjaśniony spadek masy ciała, bóle mięśni i stawów. Przyczyny: 1. Długotrwała ekspozycja na zanieczyszczenia ( pył krzemionkowy, włókna azbestu, pył zbożowy, odchody ptaków i zwierząt) może uszkodzić płuca. 2. Zabiegi radioterapii: pacjenci z rakiem płuca lub rakiem piersi, którzy leczą się metodą naświetlań wykazują oznaki uszkodzenia płuc, od kilku miesięcy, a niekiedy – do kilku lat po rozpoczętym leczeniu. Ciężkość uszkodzenia zależy od tego: Czy oba płuca były narażone na promieniowanie? Jaka była całkowita dawka promieniowania? Czy stosowano chemioterapię? 3. Leki: Wiele leków może uszkodzić płuca. Należą do nich leki stosowane w chemioterapii tj. leki przeznaczone do zabijania komórek nowotworowych, niektóre leki stosowane w leczeniu zaburzeń rytmu serca, niektóre antybiotyki. 4. Choroby obejmujące swoim procesem płuca tj. gruźlica, zapalenie płuc, toczeń rumieniowaty, reumatoidalne zapalenie stawów, sarkoidoza, twardzina. Naukowcy mają kilka teorii na temat tego, co może powodować idiopatyczne zwłóknienie płuc. Wśród nich wymienia się wirusy oraz ekspozycję na dym tytoniowy. Coraz częściej jednak mówi się o dziedzicznym podłożu tej choroby. Polecane dla Ciebie grypa, przeziębienie zł syrop, podrażnienie, zaczerwienienie, suchość zł syrop, kaszel, podrażnienie zł syrop, podrażnienie, zaczerwienienie, suchość, świąd, kaszel, kaszel suchy zł Powikłania zwłóknienia płuc obejmują: Wysokie ciśnienie krwi w płucach (nadciśnienie płucne) – w odróżnieniu od systemowego ciśnienia tętniczego, warunek ten dotyczy tylko tętnic w płucach. Zaczyna się w najmniejszych tętnicach i naczyniach włosowatych, które są ściskane przez zbliznowaciałą tkankę, co powoduje zwiększony opór dla przepływającej krwi. To z kolei zwiększa ciśnienie w tętnicach płucnych i prawej komorze serca. Nadciśnienie płucne jest poważną chorobą, która stopniowo postępuje i nieleczona przyczynia się do śmierci. Niewydolność prawej komory serca (tzw. serce płucne) – ta poważna choroba występuje, gdy prawa komora serca musi pompować mocniej niż zwykle, aby krew mogła przejść przez częściowo zablokowane tętnice płucne. Niewydolność oddechowa – często jest to ostatni etap przewlekłej choroby płuc. Występuje wtedy, gdy poziom tlenu we krwi spada do niebezpiecznego niskiego poziomu. Nowotwór złośliwy płuc – wieloletnie włóknienia płuc zwiększają ryzyko zachorowania na raka płuc. Ważne jest wykonanie niezbędnych badań ułatwiających diagnozę! Jakie badania umożliwiają postawienie diagnozy? RTG klatki piersiowej oraz tomografia komputerowa. Są one niezwykle ważne w wykryciu choroby, a także w ocenie jej postępu. Wysokiej rozdzielczości TK może być szczególnie pomocne w określaniu zakresu uszkodzenia płuc spowodowanego przez zwłóknienie. Ponadto, niektóre rodzaje zwłóknienia np. spowodowane przez pył krzemowy mają charakterystyczne cechy radiologiczne. Echokardiografia czyli USG serca, gdzie dzięki falom ultradźwiękowym można ocenić pracę serca a tym samym nieprawidłowe zmiany w obrębie prawej komory serca. Spirometria – test ten wymaga, aby szybko i mocno wykonać wydech przez rurkę podłączoną do komputera. Badanie ocenia szybkość i ilość przepływu powietrza w jednostce czasu. Oksymetria. Ten prosty test wykorzystuje małe urządzenie umieszczane na jednym z twoich palców do pomiaru wysycenia tlenem hemoglobiny. Oksymetria może posłużyć, jako łatwy sposób monitorowania przebiegu choroby. Próba wysiłkowa. Wykonuje się ją na bieżni lub rowerze stacjonarnym. Mogą być wykorzystywane do monitorowania czynności płuc. Często, zwłóknienie płuc może zostać ostatecznie zdiagnozowane jedynie poprzez pobranie i zbadanie pod mikroskopem małej ilości tkanki płuc (biopsja) w laboratorium. Materiał może być otrzymany w jednym z następujących sposobów: Bronchoskopii. W ramach tej procedury, lekarz usuwa bardzo małe próbki tkanek przy użyciu małej elastycznej rurki (bronchoskopu), która jest wkładana przez usta lub nos do płuc. Powikłania bronchoskopii są zazwyczaj niegroźne – najczęściej tymczasowy ból gardła i chrypka. Płukanie oskrzelowo-płucne (BAL). W ramach tej procedury, lekarz wstrzykuje sól fizjologiczną do oskrzela przez bronchoskop, a następnie natychmiast zasysa go uzyskując mieszaninę różnych komórek poddawanych dalszej analizie. Biopsja chirurgiczna. Chociaż jest to najbardziej inwazyjna procedura i możliwie więcej potencjalnych powikłań, jest to często jedyny sposób na uzyskanie dużej próbki tkanek, aby postawić ostateczną diagnozę. Podczas zabiegu, narzędzia chirurgiczne i mały aparat są wkładane przez dwa lub trzy małe nacięcia między żebrami. Całość odbywa się w znieczuleniu ogólnym. Leczenie Uszkodzenia płuc spowodowane zwłóknieniem są trwałe i nieodwracalne, a jego przebieg i nasilenie objawów – może się znacznie różnić. U niektórych przebieg choroby jest szybki i ciężki, u innych pogorszenie czynności płuc trwa miesiącami i latami. Istnieją leki i terapie, które mogą czasem pomóc złagodzić objawy i poprawić jakość życia jednak dla niektórych osób, jedynym rozwiązaniem jest przeszczep płuc. Leki: Wiele osób z rozpoznaniem zwłóknienia płuc jest leczonych kortykosteroidami, niekiedy w połączeniu z innymi lekami hamującymi układ odpornościowy. Stosuje się również acetylocysteinę, pochodną naturalnego aminokwasu w połączeniu z prednizonem, który może spowolnić chorobę. Żadna z tych kombinacji jednak nie okazała się skuteczną w obserwacji długoterminowej. Tlenoterapia. Znacznie ułatwia oddychanie oraz chroni przed niskim poziomem tlenu we krwi, zmniejsza obciążenie prawej komory serca, poprawia sen i samopoczucie. Rehabilitacja oddechowa, której celem jest poprawa codziennego funkcjonowania poprzez kontrolowany wysiłek fizyczny wzmacniający mięśnie oddechowe. Zbilansowana dieta Leczenie chirurgiczne – przeszczep płuc może być rozwiązaniem ostatecznym dla młodszych osób z ciężkim zwłóknieniem płuc, lub u osób, u których wykorzystano wszystkie możliwości leczenia. Jeśli chorujesz na zwłóknienie płuc i aktywnie angażujesz się w swoje zdrowie bardzo ważnym jest, aby: Przestać palić. Jeśli masz chorobę płuc, najlepszą rzeczą, jaką możesz zrobić dla siebie to rzucić palenie. Porozmawiaj z lekarzem o możliwości rzucenia palenia, w tym o programach rzucania palenia, które wykorzystują wiele sprawdzonych technik, aby pomóc Ci rzucić palenie. Bierne palenie może być szkodliwe dla płuc, dlatego nie pozwalają innym ludziom palić wokół ciebie. Jeść zdrowo. Osoby z chorobami płuc i nadwagą powinny schudnąć, dlatego, że dodatkowe kilogramy utrudniają oddychanie. Zalecana jest dieta oparta o odpowiednią ilość kalorii, dlatego warto skonsultować ją z dietetykiem. Zaszczepić się i swoją najbliższą rodzinę na grypę i pneumokoki! Infekcje dróg oddechowych mogą pogorszyć objawy włóknienia płuc. Unikaj również przebywania w zatłoczonych miejscach w sezonie infekcji. Twoje sugestie Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym. Zgłoś uwagi Polecane artykuły Guzy, stłuczenia i siniaki – co na nie stosować? Guzy, stłuczenia, siniaki i obrzęki – jakie środki warto mieć pod ręką, aby urazy goiły się szybciej? Podpowiadamy. Makrogole – czym są? Działanie przeczyszczające, zastosowanie, przeciwwskazania Makrogole to dobrze tolerowane i bezpieczne w stosowaniu preparaty, które wykorzystuje się w przypadku zaparć zarówno tych długotrwałych, jak i sporadycznych. Powodują zwiększenie objętości płynów w świetle jelit oraz wywołują działanie przeczyszczające. Czy kobiety w ciąży i dzieci mogą stosować makrogole, jakie są skutki uboczne zażywania tych leków, a także jak długo może być prowadzona terapia z wykorzystaniem PEG? Oparzenie meduzy – co robić? Wakacyjna kąpiel dla niektórych może skończyć się przykrym i dość bolesnym doświadczeniem za sprawą parzących, galaretowatych parasolek, swobodnie pływających w toni wodnej, czyli meduz. Do obrony oraz chwytania pokarmu używają parzydełek, zawierających jad, którego siła działania jest zróżnicowana w zależności od rodzaju meduzy. Po czym można rozpoznać, że oparzyła nas meduza? Dowiedz się, co zrobić po oparzeniu meduzą, zwłaszcza jeśli planujesz zagraniczne wakacje nad wodą. DEET – co to jest, dlaczego odstrasza komary i kleszcze? Bezpieczeństwo sprayu na owady DEET jest repelentem otrzymanym syntetycznie. Działanie tego preparatu polega na zaburzaniu węchu owadów, które nie są w stanie odebrać i zakodować zapachu kwasu mlekowego, będącego składnikiem potu potencjalnego żywiciela. Jak poprawnie stosować DEET, czy dzieci i kobiety w ciąży mogą bezpiecznie z niego korzystać i czy DEET na komary może być szkodliwy dla zdrowia? Zastrzyki z kwasu hialuronowego – czym są iniekcje dostawowe i kiedy należy je stosować? W niechirurgicznym leczeniu artrozy i chorób chrząstki stawowej stosowana jest dostawowa suplementacja kwasu hialuronowego (HA), czyli wiskosuplementacja. Zazwyczaj iniekcje dostawowe dotyczą stawów kolanowego oraz biodrowego. W aptekach oraz przychodniach dostępne są liczne preparaty do wiskosuplementacji kwasem hialuronowym. Produkty te różnią się usieciowaniem oraz masą cząsteczkową HA. Który preparat wybrać, jaka jest różnica między zastrzykami z kwasem hialuronowym a preparatami zawierającymi kolagen? Jak złagodzić ból pleców? Domowe sposoby i leki apteczne Ból pleców może dotyczyć każdego odcinka kręgosłupa, jednak zazwyczaj występuje ból krzyża, który pojawia się w odcinku lędźwiowo-krzyżowym. Zakłada się, że w populacji do 40 roku życia ponad 70% osób cierpiało na ból krzyża, natomiast drugiego najczęściej występującego bólu pleców – w odcinku szyjnym doświadczyła minimum połowa populacji. Jak poradzić sobie z bólem pleców, jakie leki wybrać i które z domowych sposobów mogą uśmierzyć ból? Co na alergię? Skuteczne leki i domowe sposoby na alergię Alergia może dotyczyć niemowlaka, dziecka i osoby dorosłej. Niestety problem ten doskwiera coraz większej ilości osób na całym świecie. Lekceważenie objawów alergii może doprowadzić do groźnych komplikacji, takich jak np. przewlekła obturacyjna choroba płuc. Wsparcie w leczeniu alergii mogą stanowić metody naturalne oraz wypracowanie schematu zachowań ograniczających kontakt z alergenami. Dostępne są również leki i preparaty na alergię, które można kupić w aptece także bez recepty. Stosowane właściwie, czyli konsekwentnie i zgodnie z zaleceniami, mogą pomóc zwalczyć dokuczliwe objawy alergii. Apteczne testy do wykrywania zakażenia Helicobacter pylori z kału i krwi Zakażenie Helicobacter pylori jest często diagnozowaną infekcją przewodu pokarmowego, która jednak w niewielkim procencie przypadków daje objawy, takie jak ból nadbrzusza, nudności czy wymioty. Diagnozę stawia się najczęściej na podstawie wyniku testu ureazowego, dla którego alternatywą od pewnego czasu są domowe testy na obecność zakażenia h. pylori z krwi lub kału. Czy są one wiarygodne, jak je przeprowadzić i jak interpretować ich wynik?
Profil reumatyczny to badania, które pozwalają zdiagnozować choroby reumatyczne. Na wszelkie pytanie odnoszące się do badań odpowiada dr n. med. Maria Rell-Bakalarska. Lek. Tomasz Budlewski. 79 poziom zaufania. proszę konieczine udac się do lekarza pulmonologa, po badaniu bedzie mozna okreslic odpowiednie dalsze postępowanie. Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu tutaj © Borgis - Postępy Nauk Medycznych 4/2011, s. 317-323 *Małgorzata Bartosiewicz Zmiany śródmiąższowe w płucach w najczęściej występujących układowych chorobach tkanki łącznej – reumatoidalnym zapaleniu stawów i toczniu rumieniowatym układowym Interstitial lung disease in the most frequently appearing connective tissue diseases – rheumatoid arthritis and systemic lupus erythematosus I Klinika Chorób Płuc Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w WarszawieKierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Jan Kuś StreszczenieChoroby układowe tkanki łącznej to grupa chorób o podłożu autoimmunologicznym, w których przede wszystkim dochodzi do zajęcia układu stawowego. Powikłania płucne są częste i chociaż zwykle występują po pojawieniu się objawów stawowych, mogą być również pierwszą manifestacją choroby układowej. W przebiegu chorób układowych tkanki łącznej może dochodzić do zmian w zakresie wszystkich elementów układu oddechowego – drzewa oskrzelowego, naczyń, miąższu płuc, opłucnej i mięśni oddechowych. Choroba układowa tkanki łącznej leży u podłoża choroby śródmiąższowej płuc u 15% chorych. Częstość występowania choroby śródmiąższowej płuc jest różna w poszczególnych chorobach układowych tkanki łącznej i zależy od kryteriów użytych do rozpoznania choroby oraz zastosowanych metod diagnostycznych. Tomografia komputerowa wysokiej rozdzielczości odgrywa główną rolę w identyfikacji pacjentów z zajęciem układu oddechowego. Czułym narzędziem diagnostycznym służącym do wykrywania choroby śródmiąższowej płuc są badania czynnościowe układu oddechowego. W poniższym artykule dokonano przeglądu rodzaju zmian śródmiąższowych w płucach u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów i toczeń rumieniowaty układowy – dwie najczęściej występujące choroby układowe tkanki łącznej. SummaryConnective tissue diseases are systemic autoimmune disorders that principally affect the joints. Pulmonary complications are common and although they usually occur after the onset of joint symptoms, they can also be initially presenting complaint. The respiratory system may be involved in all its components: airways, vessels, parenchyma, pleura and respiratory muscles. It is estimated that approximately 15% of patients who present with interstitial lung disease have an underlying connective tissue disease. The prevalence of interstitial lung disease is different in each connective tissue disease and also varies according to the criteria used to establish the diagnosis and depends on the specific diagnostic method used to identify it. High – resolution computed tomography plays an important role in identifying patients with respiratory involvement. Pulmonary function tests are a sensitive tool detecting interstitial lung disease. In this article, interstitial lung disease accompanying with two of the most frequently appearing connective tissue diseases rheumatoid arthritis and systemic lupus erythematosus are reviewed. Choroby układowe tkanki łącznej to niejednorodna grupa chorób o podłożu autoimmunologicznym, w przebiegu których, poza zmianami w układzie kostno-stawowym, dochodzi do zajęcia wielu innych układów i narządów. Powikłania płucne występują często, zwykle pojawiają się po rozpoczęciu wspólnych objawów, ale mogą być również pierwszą manifestacją choroby układowej. W przebiegu chorób układowych tkanki łącznej może dochodzić do zmian w zakresie wszystkich elementów układu oddechowego – drzewa oskrzelowego, miąższu płuc, naczyń, opłucnej, mięśni oddechowych. Częstotliwość, przebieg kliniczny, rokowanie i odpowiedź na leczenie zależą zarówno od typu zmian w układzie oddechowym, jak również od rodzaju choroby podstawowej. Chociaż choroba płuc często przyczynia się do zwiększenia śmiertelności w chorobach tkanki łącznej, to jej przebieg kliniczny może być bardzo zróżnicowany – od procesów gwałtownie postępujących, obarczonych wysoką śmiertelnością, do łagodnych, o wieloletnim przebiegu. Należy pamiętać, że do rozwoju choroby płuc może prowadzić również leczenie immunosupresyjne szeroko stosowane w układowych chorobach tkanki łącznej oraz jego powikłania. W poniższym artykule przedstawione zostaną rodzaje zmian śródmiąższowych w płucach u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów i toczeń rumieniowaty układowy. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) Reumatoidalne zapalenie stawów to najczęstsza układowa choroba tkanki łącznej – dotyczy 1-2% populacji (1, 2), 2-3-krotnie częściej chorują kobiety, szczyt zachorowań przypada na 4-5 dekadę życia (3). U 50% chorych występują objawy pozastawowe, które dotyczą głównie skóry, oczu, serca i płuc. Powikłania płucne w przebiegu RZS są częste i w 10-20% przypadków przyczyniają się bezpośrednio do zgonu chorego (1, 4). Większość zmian w płucach pojawia się w ciągu pierwszych 5 lat trwania choroby, ale u 10-20% chorych zmiany w płucach wyprzedzają rozpoznanie RZS (1). Powikłania płucne częściej występują u mężczyzn, chociaż choroba podstawowa, jak wspomniano powyżej, zdecydowanie częściej dotyczy kobiet. Częstość występowania powikłań płucnych zależy od zastosowanych metod diagnostycznych, kryteriów użytych do postawienia diagnozy oraz charakteru badanej populacji. Na podstawie objawów klinicznych i klasycznego badania radiologicznego klatki piersiowej zajęcie układu oddechowego można stwierdzić u 20% chorych na RZS, u 30-50%, jest rozpoznawane, jeśli jako metody diagnostycznej użyjemy TKWR płuc (tomografia komputerowa wysokiej rozdzielczości), a w badaniach autopsyjnych zmiany płucne stwierdza się u 70% pacjentów (4). Zmiany opłucnowe oraz śródmiąższowe zapalenia płuc należą do najczęstszych powikłań płucnych RZS, ale w przebiegu choroby może dochodzić także do rozwoju zmian zapalnych w drzewie oskrzelowym, naczyniach płucnych oraz do powstawania swoistych dla RZS guzków reumatoidalnych. Śródmiąższowe zapalenie płuc Śródmiąższowe zapalenie płuc w RZS występuje częściej u mężczyzn, którzy mają jednocześnie inne objawy pozastawowe. Palenie tytoniu (>25 paczkolat), wysokie OB, niski hematokryt, kaszel oraz wieloletni przebieg choroby są istotnymi czynnikami predykcyjnymi rozwoju choroby śródmiąższowej płuc u chorych na RZS (5). Choroba zwykle rozwija się u osób z dodatnim czynnikiem reumatoidalnym (RF). W ścianach pęcherzyków oraz naczyniach płucnych znajdowane są złogi IgM-RF oraz IgG i IgA (6). Objawy kliniczne śródmiąższowego zapalenia płuc są niespecyficzne. Należą do nich suchy kaszel oraz postępująca duszność wysiłkowa, osłuchiwaniem u większości chorych stwierdza się trzeszczenia u podstawy obu płuc, palce pałeczkowate występują u 75% chorych w zaawansowanej postaci choroby (7). Na podstawie badania radiologicznego klatki piersiowej zmiany śródmiąższowe rozpoznaje się jedynie u 5% chorych. Typowo w radiogramach klatki piersiowej widoczne jest zmniejszenie objętości pól płucnych, wysokie ustawienie kopuł przepony oraz obecne są rozsiane zmiany siateczkowate i drobnoguzkowe (ryc. 1). Zdecydowanie lepszym, bardziej czułym narzędziem diagnostycznym jest tomografia komputerowa wysokiej rozdzielczości – pozwala na wczesne wykrycie zmian u 20-63% chorych, u których w klasycznym radiogramie klatki piersiowej zmiany są jeszcze niewidoczne. W obrazie TKWR spotyka się pogrubienie przegród międzyzrazikowych, obraz mlecznej szyby, w zaawansowanych postaciach obraz plastra miodu, rozstrzenie oskrzeli z pociągania oraz rozedmę (3) (ryc. 2). U 3% chorych bez objawów klinicznych choroby śródmiąższowej płuc, w badaniu TKWR płuc stwierdzane są obszary matowej szyby, u chorych z objawami klinicznymi – matowa szyba obecna jest w 26% przypadków, a w 23% obecny jest obraz plastra miodu (8). Ryc. 1. Zdjęcie radiologiczne klatki piersiowej – RZS (RF+++). Zmniejszona objętość pól płucnych, obraz zmian rozsianych siateczkowatych i linijnych, zwłaszcza w obwodowych partiach płuc, z przewagą po stronie prawej, z tendencją do zlewania się. Ryc. 2. TKWR płuc – RZS (RF+++). Obraz zmian rozsianych o charakterze śródmiąższowym wskazujących na włóknienie płuc, o typowej lokalizacji i dystrybucji, z komponentem plastra miodu. Na podstawie rodzaju zmian w obrazie TKWR płuc można z dużym prawdopodobieństwem przewidzieć typ histologiczny śródmiąższowego zapalenia płuc. W przebiegu RZS najczęściej spotyka się UIP (zwykłe śródmiąższowe zapalenie płuc – usual interstitial pneumonia) (56%), u 33% chorych występuje NSIP (niespecyficzne śródmiąższowe zapalenie płuc – nonspecific interstitial pneumonia) i u ok. 11% chorych stwierdza się cechy organizującego się zapalenia płuc (OP – organising pneumonia) i zmian zapalnych w drogach oddechowych (9). Decydująca dla rozpoznania jest jak zawsze biopsja płuca, ale jeśli obraz radiologiczny jest charakterystyczny, nie trzeba jej wykonywać. Dla UIP typowe są obustronne podopłucnowe zmiany siateczkowate z lub bez obszarów plastra miodu, rozlane obszary matowej szyby dominują w obrazie NSIP (10). Płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe (BAL – bronchoalveolar lavage) nie jest rutynowym badaniem diagnostycznym w rozpoznawaniu choroby śródmiąższowej płuc towarzyszącej RZS, jest natomiast niezwykle przydatne do wykluczenia powikłań infekcyjnych i procesów rozrostowych. Nieprawidłowy wynik BAL-u spotyka się u 52% chorych we wczesnym okresie choroby. Wzrost odsetka neutrofilów w BAL-u stwierdza się u chorych z klinicznie jawną chorobą środmiąższową płuc, zaś limfocytozę u 33% chorych z prawidłowym klasycznym radiogramem klatki piersiowej oraz prawidłowymi wynikami badań czynnościowych płuc (11, 12). W badaniach czynnościowych płuc typowo stwierdza się zaburzenia wentylacyjne typu restrykcyjnego ze zmniejszeniem całkowitej pojemności płuc (TLC – total lung capacity), pojemności życiowej (VC – vital capacity) oraz zdolności dyfuzyjnej płuc dla tlenku węgla (DLCO – diffusing lung capacity for carbon monoxide). Cechy restrykcji i obturacji jednocześnie spotyka się u chorych z obrazem organizującego się zapalenia płuc i rozstrzeniami oskrzeli. Obniżenie zdolności dyfuzyjnej płuc < 54% wartości należnej jest istotnym czynnikiem predykcyjnym progresji włóknienia płuc u chorych na RZS (13). Włóknienie płuc w przebiegu RZS może mieć przebieg łagodny, stabilny lub postępujący i generalnie przebiega wolniej niż samoistne, zdarzają się jednak przypadki o przebiegu gwałtownym z rozwojem zespołu ostrej niewydolności oddechowej (ARDS – acute respiratory distress syndrome). Mediana przeżycia pacjentów chorych na RZS z towarzyszącą chorobą śródmiąższową płuc wynosi 5 lat. Chorzy z obrazem histologicznym odpowiadającym UIP żyją krócej od tych z innym niż UIP obrazem choroby śródmiąższowej płuc (mediana przeżycia 3,2 vs 6,6 lat) i podobnie długo do chorych z idiopatycznym śródmiąższowym zapaleniem płuc (14). Złymi czynnikami prognostycznymi jest obecność palców pałeczkowatych oraz obniżenie zdolności dyfuzyjnej płuc. W tej grupie chorych częściej dochodzi do rozwoju procesów rozrostowych w płucach (6). Leczenie śródmiąższowego włóknienia płuc w przebiegu RZS jest empiryczne i podobnie jak we włóknieniu samoistnym polega na stosowaniu glikokortykosteroidów (prednizonu 0,5-1 mg/kg doustnie) w monoterapii lub w połączeniu z innymi lekami immunosupresyjnymi, tj. azatiopryna, cyklosporyna, metotreksat, cyklofosfamid i mykofenolan mofetilu (1, 3, 6, 15). Ostatnio pojawiają się pojedyncze doniesienia o skuteczności infliximabu w leczeniu choroby śródmiąższowej płuc związanej z RZS (16). Pacjenci z obrazem NSIP powinni być leczeni agresywnie, chorzy z obrazem organizującego się zapalenia płuc dobrze reagują na leczenie glikokortykosteroidami, a u chorych z obrazem UIP należy wcześnie rozważyć wskazania do transplantacji płuc (10). Choroba śródmiąższowa płuc indukowana lekami Wiele leków stosowanych w terapii RZS może wywołać powikłania płucne. Podczas leczenia metotreksatem u 0,5-12% chorych dochodzi do rozwoju śródmiąższowego zapalenia płuc (1). Powikłanie to ma zwykle ostry początek z kaszlem, dusznością i gorączką. Może prowadzić do rozwoju niewydolności oddechowej i stanowić bezpośrednie zagrożenie życia. W badaniu radiologicznym klatki piersiowej widoczne są nacieki typu wypełnienia pęcherzyków płucnych i zmiany śródmiąższowe. W obrazie TKWR płuc stwierdza się rozległe obszary matowej szyby, zmiany drobnoguzkowe oraz umiarkowaną limfadenopatię. W diagnostyce pomocny jest BAL immunologiczny, w którym typowo stwierdza się limfocytozę, szczególnie ze wzrostem odsetka limfocytów CD4+. Zawsze należy wykluczyć zakażenie jako przyczynę choroby. Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp. Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod. Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim. Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji. Opcja #1 19 zł Wybieram dostęp do tego artykułu dostęp na 7 dni uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony Opcja #2 49 zł Wybieram dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów dostęp na 30 dni najpopularniejsza opcja Opcja #3 119 zł Wybieram dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów dostęp na 90 dni oszczędzasz 28 zł Piśmiennictwo 1. Antoniou KM, Margaritopoulos G, Economidou F et al.: Pivotal clinical dilemmas in collagen vascular diseases associated with interstitial lung involvement. Eur Respir J 2009; 33: 882-896. 2. Kim DS: Interstitial lung disease in rheumatoid arthritis: recent advances. Curr Opin Pulm Med 2006; 12: 346-353. 3. Antin-Ozerkis D, Evans J, Rubinonitz A et al.: Pulmonary manifestations of rheumatoid arthritis. Clin Chest Med 2010; 31, 3: 451-478. 4. Triggani M, Granata F, Giannattasino G et al.: Lung involvement in rheumatoid arthritis. Sarcoidosis vasc diffuse lung dis 2003; 20: 171-179. 5. Saag KG, Kolluri S, Koehnke RK et al.: Rheumatoid arthritis lung disease: determinants of radiographic and physiologic abnormalities. Arthritis Rheum 1996; 39: 1711-1719. 6. Guahar UA, Gaffo AL, Alarcon GS: Pulmonary manifestations of rheumatoid arthritis. Semin Respir Crit Care Med 2007; 28: 430-440. 7. Wiatr E: Objawy płucne chorób układowych tkanki łącznej. Pol Arch Med Wew 2004; CXII: 239-242. 8. Cortet B, Flipo RM, Remy-Jardin M et al.: Use of high resolution computer tomography of the lungs in patients with rheumatoid arthritis. Ann Rheum Dis 1995; 54: 815-819. 9. Lee HK, Kim DS, Yoo B et al.: Histopathologic pattern and clinical features of rheumatoid arthritis-associated interstitial lung disease. Chest 2005; 127: 2019-2027. 10. Kim EJ, Collard HR, King TE: Rheumatoid arthritis-associated interstitial lung disease: the relevance of histopathologic and radiographic pattern. Chest 2009; 136: 1397-1404. 11. Garcia JG, Parhami N, Kiliam D et al.: Bronchoalveolar lavage fluid evaluation in rheumatoid arthritis. Am Rev Respir Dis 1986; 133: 450-454. 12. Gilligan DM, O Connor CM, Ward K et al.: Bronchoalveolar lavage in patients with mild and severe rheumatoid lung disease. Thorax 1990; 45: 591-596. 13. Dawson JK, Fewins HE, Desmond J et al.: Predictors of progression of HRCT diagnosed fibrosing alveolitis in patients with rheumatoid arthritis. Ann Rheum Dis 2002; 61: 517-521. 14. Kim EJ, Elicker BM, Maldonado F et al.: Usual interstitial pneumonia in rheumatoid arthritis – associated interstitial lung disease. Eur Respir J 2010; 35: 1322-1328. 15. Nannini C, Ryu JH, Matteson EL: Lung disease in rheumatoid arthritis. Curr Opin Rheumatol 2008; 20: 340-346. 16. Dellaripa P, Fry T, Willoughby J et al.: The treatment of interstitial lung disease associated with rheumatoid arthritis with infliximab. Chest 2003; 124: 109s. 17. Swigris JJ, Fischer A, Gillis J et al.: Pulmonary and thrombotic manifestations of systemic lupus erythematosus. Chest 2008; 133: 271-280. 18. Crestani B: The respiratory system in connective tissue disorders. Allergy 2005; 60: 715-734. 19. Quadrelli SA, Alvarez C, Arce SC et al.: Pulmonary involvement of systemic lupus erythematosus: analysis of 90 necropsies. Lupus 2009; 18: 1053-1060. 20. Keane MP, Lynch JP: Pleuropulmonary manifestations of systemic lupus erythematosus. Thorax 2000; 55: 159-166. 21. Osler W: On the visceral manifestations of the erythema group of skin diseases. Am J Med Sci 1904; 127: 103. 22. Goh NS: Connective tissue disease and the lung. Clin Pulm Med 2009; 16: 309-314. 23. Kamen DL, Strange CH: Pulmonary manifestation of systemic lupus erythematosus. Clin Chest Med 2010; 31: 479-488. 24. Memet B, Ginzler EM: Pulmonary manifestations of systemic lupus erythematosus. Semin Respir Crit Care Med 2007; 28: 441-450. 25. Orens JB, Martinez FJ, Lynch JP: Pleuropulmonary manifestations of systemic lupus erythematosus. Rheum Dis Clin North Am 1994; 20:1 59-93. 26. Winder A, Molad Y, Osfeld I et al.: Treatment of systemic lupus erythematosus by prolonged administration of high dose of intravenous immunoglobulin: report of 2 cases. J Rheumatol 1996; 20: 495-431. 27. Eiser AR, Shanies HM: Treatment of lupus interstitial lung disease with intravenous cyclophosphamide. Arthritis Rheum 1994; 37: 428-431. 28. Lim SW, Gillis D, Smith W et al.: Rituximab use in systemic lupus erythematosus pneumonitis and a review of current reports. Intern Med J 2006; 36: 260-262. 29. Boulware DW, Hedgpeth MT: Lupus pneumonitis and anti SSA (Ro) antibodies. J Rheumatol 1989; 16: 479-481. 30. Fenlon HM, Doran M, Sant SM et al.: High-resolution chest CT in systemic lupus erythematosus. AJR Am J Rentgenol 1996; 166: 301-307. 31. Sant SM, Doran M, Fenelon HM et al.: Pleuropulmonary abnormalities in patients with systemic lupus erythematosus: assessment with high resolution computed tomography, chest radiography and pulmonary function tests. Clin Exp Rheumatol 1997; 15: 507-513. 32. Bankier AA, Kiener HP, Wiesmayr MN et al.: Discrete lung involvement in systemic lupus erythematosus: CT assessment. Radiology 1995; 196: 835-840. 33. Cheema GS, Quismorio FP: Interstitial lung disease in systemic lupus erythematosus. Curr Opin Pulm Med 2000; 6: 424-429. 34. Ooi GC, Ngan H, Peh WC et al.: Systemic lupus erythematosus patients with respiratory symptoms: the value of HRCT. Clin Radiol 1997; 52: 775-781. 35. Andonopoulos AP, Constantopoulos SH, Galanopoluou V et al.: Pulmonary function of non smoking patients with systemic lupus erythematosus. Chest 1988; 94: 312-315. 36. Antczak A, Nielepkowicz A: Powikłania płucne tocznia rumieniowatego układowego. Medycyna po Dyplomie. Postępy Pulmonologii 2009; 5: 40-46. 37. Colby TV: Pulmonary pathology in patients with systemic autoimmune diseases. Clin Chest Med 1998; 19: 587-612. 38. Fink SD, Kremer JM: Successful treatment of interstitial lung disease in systemic lupus erythematosus with methotrexate. J Rheumatol 1995; 22: 967-969. 39. Santos-Ocampo AS, Mandell BF, Fessler BJ: Alveolar hemorrhage in systemic lupus erythematosus: presentation and management. Chest 2000; 118: 1083-1090. 40. Barile LA, Jara LJ, Medina-Rodriquez T et al.: Pulmonary hemorrhage in systemic lupus erythematosus. Lupus 1997; 6: 445-448. 41. Dweik RA, ArroligaAC, Cash GM: Alveolar hemorrhage in patients with rheumatic disease. Rheum Dis Clin North Am 1997; 23: 395-410. uY3H3Q.drobnoguzkowe zmiany w płucach objawy
